CÀNH BÔNG GIẤY

Đặng Phi Hùng


Người ta không thể vươn tới tương lai nếu chỉ cố bám riết vào quá khứ, nhưng nếu không có quá khứ làm điểm tựa, người ta cũng chẳng biết tương lai ở đâu để mà vươn lên. Làm người, ai cũng có một quá khứ. Quá khứ chính là mình trải qua với bao nhiêu cảnh ngộ và cảm xúc. Kỷ niệm nào mà không đẹp? Thường ký‎‎‎ ức đau buồn vẫn in đậm nét và sâu sắc. Nhưng buồn hay vui, nó đã đánh dấu từng khoảnh đời đã qua. Dù chỉ một ngọn cỏ, cành hoa, làn gió thoảng, một ánh mắt, nụ cười, hay giọt lệ thở than… thế thôi, cũng đủ làm cho ăn sâu vào da thịt. Rồi ở một khoảnh khắc nào đó trong cuộc sống, kỷ niệm lại được khơi dậy, lần lượt trở về…














Chương 1

Ký ức…

Ở đây, có những buổi chiều lái xe qua con phố nhỏ, chợt thấy một giàn bông giấy nhà ai rực rỡ nở bên đường. Có thể nói bông giấy là loại hoa đồng cỏ nội, được xếp vào loại cây leo. Ngay từ cái tên khiêm tốn của nó, bông giấy đã mang vẻ mộc mạc như cô gái quê, đẹp với bản sắc tự nhiên. Bông giấy không lộng lẫy như cành mẫu đơn, không kiêu sa như hoa lan, không đa tình như hoa hồng, không khoe màu như hoa cúc, và cũng không tỏa hương quyến rũ như đoá quỳnh hương … Nhưng với tôi, hoa bông giấy đẹp một cách an nhiên bình dị, đẹp như câu chuyện tình, đẹp tựa một bài thơ…

Thông thường, bông giấy có màu hồng tươi. Lớn lên tôi mới biết bông giấy không hẳn chỉ có màu hồng đỏ, mà nó còn mang nhiều màu khác nữa. Có khi màu vàng da cam tươi mát, khi màu tím đa tình lãng mạn, hay màu trắng trinh nguyên như tà áo tuổi mộng học trò. Với tôi màu nào cũng đẹp, cũng dễ thương. Nhưng cho dù màu nào đi nữa, nó đã mang ấn tượng sâu sắc với tôi ngay từ thời thơ ấu. Nhất là những cành bông giấy màu hồng tươi thăm thắm đỏ. Nó gợi lại trong tôi hình ảnh của những buổi chiều mùng ba Tết, khi những cánh mai vàng bắt đầu rơi rụng, đánh dấu sự tàn tạ của những ngày Xuân. Những cánh hoa bông giấy màu hồng nhung đỏ thắm như xác pháo hồng, tả tơi trong gió bay bay về miền dĩ vãng …
Nhớ tới quê mình năm xưa, tôi thương cha tôi một đời vất vả. Bố thương con, nhưng là một người độc đoán và nóng tính. Ngày bé chúng tôi thường sợ bố, vì những gì bố nói là phải làm ngay. Lớn lên tôi hiểu gánh nặng vật chất, tinh thần mà ông đã phải mang. Không biết tôi có thừa hưởng được ở bố tôi sức mạnh tinh thần ấy hay không? Tuy vậy nhưng bố là con người mang nhiều hoài niệm. Ở điểm này có lẽ tôi giống bố. Vì mỗi khi nhớ lại những ngày tháng tuổi thơ, những cái Tết nơi quê nhà, tôi luôn bất chợt thấy mình bồi hồi rung động, với trái tim vẫn còn biết xôn xao trước những hoài niệm, ký ức xa xôi. Những năm tháng ấy, những cái Tết nhà quê ấy, đã làm cho tôi hiểu một cách thấm thía đậm đà:

Khi ta ở chỉ là nơi đất ở,
Khi ta đi đất bỗng hoá tâm hồn.
(Chế Lan Viên)

Và dĩ nhiên, ngập tràn ký ức của tôi...

Một chiều Xuân năm xưa, cái Tết mà khiến tôi nhớ mãi như mới ngày hôm qua. Tâm lý của hầu hết những trẻ con ở Việt Nam là mong sớm đến Tết để được mặc quần áo mới, và nhất là được người lớn cho tiền mừng tuổi, gọi là tiền lì-xì. Riêng tôi món tiền lì-xì đầu tiên trong đời vào lúc tôi năm tuổi, khi còn chưa đi học. Đó là đồng bạc giấy năm đồng có hình con công màu xanh mới tinh, xếp trong phong bao màu đỏ. Tuổi thơ tôi chưa biết tiêu tiền, nên sau Tết là gom lại gửi mẹ cất giữ. Rồi mỗi năm mỗi lớn, tôi dần dà khám phá ra giá trị của đồng tiền. Nhờ tiền có thể dùng để mua những gì tôi thích, nhất là những món quà bánh bán rong hấp dẫn mà mẹ tôi thường cấm, vì sợ kém vệ sinh khiến chúng tôi đau bụng.

Năm ấy tôi đã mười ba, đã biết ‎cất giữ tiền lì-xì không gửi mẹ nữa. Mùng ba Tết, tôi theo bố đi thăm họ hàng. Bạn của bố đánh cho một cây bông giấy màu hồng nhạt. không hiểu tại sao bố lại ao ước trồng một giàn bông giấy truớc sân nhà đến thế. Đường về, ngồi phía sau ôm cây bông giấy vòng ngang lưng bố, mỗi khi qua đoạn đường xấu bố lái xe chậm lại, thỉnh thoảng hỏi cây bông có còn tươi không? Chắc bố quý nó lắm! Có lẽ bông giấy đã đem lại cho bố một hoài niệm xa xưa nào đó. Ừ nhỉ, suốt đường về với cảm xúc bố miên man kể tôi nghe về kỷ niệm của bố và mẹ...

Ông nội tôi là điền chủ nhà quê, đồng ruộng bạt ngàn đất Ninh Bình. Ông ngoại làm hiệu trưởng dạy học nơi ngôi trường làng huyện Nho Lâm, tỉnh Thái Bình, miền Bắc. Bố được gởi lên trọ học ở đây. Theo lời bố kể, sân trường có trồng thật nhiều hoa bông giấy. Bên những biến chuyển đổi thay của đất nước, bố vào trung học. Thế rồi, chỉ một lời hứa hẹn giữa bà ngoại và bà cố tôi, về sau bố mẹ đã nên vợ, nên chồng. Không có câu chuyện tình lãng mạn, cũng chẳng có nhiều thời gian lẫn không gian luyến ái hẹn hò. Chuyện “Tình” của bố mẹ trong thời loạn ly, đơn sơ mộc mạc nhưng chân tình như cành hoa bông giấy...

Những mẩu chuyện ngắn dài như thế, bố mẹ kể lại loáng thoáng nay một ít, mai một ít... Mà lạ chưa, chúng tôi nghe hoài không chán. Miền Bắc quê cha đất tổ năm xưa, như là một huyền thoại đối với chúng tôi. Theo đường chim bay Sài Gòn - Hà Nội chỉ độ một ngàn sáu trăm cây số, nhưng nghe sao vời vợi thân thương, gần gũi quá mà cũng xa xôi quá! Trong trí tuởng tượng của tôi, một thằng bé con lúc ấy không thể hình dung ra được. Ý niệm về không gian và thời gian của tôi hoàn toàn mơ hồ. Nhưng tôi biết chắc kỷ niệm của bố mẹ chắc là phải đẹp. Không đẹp sao, khi cây “Tình Yêu” nặng trĩu tám bông hoa? Tám chị em chúng tôi được rải đều trên suốt chiều dài đất nước. Ba chị lớn, chị Chi, chị Diệp, chị Khanh sanh ra ở Sơn Tây miền Bắc. Chị Khanh chưa đầy năm, bố lại đưa gia đình vào miền Trung nơi bố làm việc. Từ đây, làng mạc thân quen đành bỏ lại tất cả! Để rồi, nước non ngàn dặm ra đi...

Nhìn trên bản đồ Việt Nam, miền Trung dẻo đất thắt lại như cái eo thon của người thiếu nữ. Một bên núi rừng Trường Sơn trùng điệp, một bên trông ra biển Đông xanh ngát với những cồn cát chập chùng. Cảnh đẹp thật hữu tình, thơ mộng! Về sau lớn lên có dịp trở về thăm lại quê hương, tôi nhận ra một điều, nơi đâu cảnh càng đẹp bao nhiêu người dân lại càng nghèo khó, khốn khổ bấy nhiêu. Miền Trung, nơi đây đất hẹp người thưa, người dân quê đời sống nghèo, lại thêm cảnh lụt lội thiên tai hàng năm. Thực vậy, miền Trung là vùng đất quê hương gánh chịu nhiều nỗi bất hạnh, thiệt thòi, như đứa con thiếu tháng của mẹ Việt Nam, khi mới sinh ra đã khó nuôi èo uột. Cũng nơi đây tôi cất tiếng khóc chào đời. Trời đã sắp xếp cho tôi làm đứa con thứ tư trong gia đình của bố mẹ. Và từ đó…

Quê hương tôi nghèo lắm ai ơi,
Mùa Đông thiếu áo, Hè thời thiếu ăn.
Trời hành cơn lụt mỗi năm,
(Trường Ca Mẹ Việt Nam - Phạm Đình Chương)